Praca zdalna a telepraca – dowiedz się jakie masz prawa
Praca zdalna i telepraca to pojęcia, które przez ostatnie miesiące często pojawiają się w przestrzeni publicznej. Wiele osób używa ich zamiennie. Są to jednak dwa różne sposoby wykonywania pracy. Sprawdź, jakie są różnice między nimi i jakie prawa ci przysługują, jeśli wykonujesz swoją pracę z domu.
Praca zdalna a telepraca – różnice
Podstawową różnicą między telepracą i pracą zdalną jest to, że pojęcie telepracy uregulowane jest w Kodeksie pracy. Telepraca to praca wykonywana regularnie poza zakładem pracy przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej. Konieczne jest zatem spełnienie trzech warunków, do których zalicza się:
- regularność wykonywania pracy,
- miejsce wykonywania pracy, które jest inne niż zakład pracy;
- do wykonywania pracy wykorzystywane są środki komunikacji elektronicznej – chodzi tu o pocztę elektroniczną lub inne komunikatory internetowe.
Praca zdalna, określana także jako home office, nie jest uregulowana w przepisach kodeksu pracy. Pojęcie to pojawia się jedynie w szczątkowych przepisach Ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Zgodnie z ustawą praca zdalna to praca, która wykonywana jest w okresie obowiązywania stanu zagrożenia ogłoszonego w związku z COVID-19 oraz w ciągu trzech miesięcy po jego odwołaniu. Pracodawca może wydać pracownikowi polecenie wykonywania pracy w innym miejscu niż to, w którym wykonywana jest ona tradycyjnie. Nie ma tutaj zatem mowy o:
- regularności – pracodawca określa bowiem czas, w jakim pracownik ma wykonywać pracę zdalną;
- do wykonywania pracy mogą być wykorzystywane środki bezpośredniego porozumiewania się na odległość – uznać trzeba, że nie muszą być to więc internetowe komunikatory, ale wystarczy ci telefon.
Praca zdalna – jakie są twoje prawa i obowiązki
Przez ostatnie miesiące, w związku z wykonywaniem pracy zdalnej, pojawiło się ze strony pracowników wiele wątpliwości dotyczących szczegółowych zasad pracy. Dlatego też rządzący zmuszeni byli do doprecyzowania zapisów ustawy, co nastąpiło mocą kolejnych tarcz antykryzysowych.
Po rozpoczęciu pracy w trybie home office na początku pandemii wielu pracowników, nie mając de facto żadnego wyjścia, musiało pracować na swoich prywatnych komputerach lub laptopach i korzystać z domowego internetu. Obecnie, pracodawca może skierować do pracy zdalnej, tylko takiego pracownika, który posiada umiejętności i możliwości techniczne. Co więcej, narzędzia i materiały potrzebne do jej wykonywania musi zapewnić ci pracodawca. Czy to oznacza, że nie możesz korzystać ze swojego sprzętu? Nie, możesz nadal to robić, jednak tylko wtedy, gdy możliwa jest ochrona informacji poufnych.
Jako pracownik musisz także posiadać możliwości lokalowe do wykonywania pracy zdalnej. Choć wydaje się to oczywiste, że posiadając przysłowiowy „dach nad głową” masz gdzie wykonywać swoją pracę, to jednak trzeba pamiętać, że pracodawca musi być pewny, że rezultat wykonywanej przez ciebie pracy będzie taki sam, jak wtedy, gdy wykonywałeś ją w firmie. W sytuacji przedłużającego się lockdownu, nauczania zdalnego czy też w obliczu pracy zdalnej pozostałych domowników zapewnienie odpowiednich warunków lokalowych nie jest już takie proste.
W kontekście pracy zdalnej nie można zapominać o ewidencjonowaniu czasu pracy. W ustawie wprost mowa bowiem jedynie o tym, że pracodawca może wydać pracownikowi polecenie ewidencjonowania czynności. Co jednak z ewidencją czasu? Jeżeli nie pracujesz w trybie zadaniowym, konieczne jest określenie dokładnego sposobu zgłaszania rozpoczęcia i zakończenia pracy. Tylko dzięki temu unikniesz bowiem ewentualnego zarzutu faktycznego niewykonywania obowiązków w godzinach pracy. Zadbaj więc o to.
Wiele wątpliwości budzi praca zdalna w kontekście zasad bezpieczeństwa BHP. Musisz wiedzieć, że pracodawca nie mając wpływu na twoje warunki pracy w domu, może niekorzystnie dla ciebie rozpatrywać przypadki wypadków przy pracy. Zadbaj zatem o odpowiednie wydzielenie miejsca pracy, jego przygotowanie i regularne przerwy. Pamiętaj jednak, że ocena ewentualnego zdarzenia zawsze będzie podlegała indywidualnej analizie.
Mając na uwadze wiele kwestii, które wymagają doprecyzowania, bardzo ważna jest w czasie wszechobecnego home office’u rola wewnętrznych regulaminów w zakładach pracy. To właśnie w nich można bowiem szczegółowo określić zasady pracy zdalnej panujące w danej firmie. Pozostaje także czekać na zapowiadane zmiany w Kodeksie pracy, które ustawowo uregulują pojęcie i zasady pracy zdalnej.